ریزش اعضا و مراحل رشد گروه

چالش های بوجود آمده در گروه و به تبع آن استرس و اضطراب ناشی از آن، یکی از مهم ترین عوامل ریزش اعضای گروه محسوب می شود. این فشار روانی می تواند اعضای گروه را متاثر ساخته و موجب ترک اعضا از گروه شود.

تعاملات بین فردی، یادگیری های بین فردی و بازخوردهای بین فردی ، برای اعضای گروه چالش آور و استرس زا خواهد بود. پس چه گونه می توان با استفاده از این فاکتورها امید به درمان اعضا داشت و هم از ریزش آنها جلوگیری کرد؟

برای شرح این مسئله لازم است که مراحل رشد گروه را با هم مرور کنیم:

۱- مرحله آغازین: مرحله ای که به آشنایی اعضا، شرح قوانین و ایجاد انسجام گروهی معطوف است.

۲- مرحله انتقال: در این مرحله بیشترین تعارض در روابط بین اعضا مشاهده می شود با این تفاوت که این تعارضات صرفا آشکار شده ولی حل و فصل آن در این مرحله یک از اهداف گروه درمانگر نخواهد بود.

۳- مرحله رشد: در این مرحله تعارضات پیش آمده در مرحله انتقال مورد بررسی و حل و فصل قرار می گیرد.

۴- مرحله اختتام: در این مرحله گروه به تدریج به جمع بندی دستاوردهای خود پرداخته و برای ترک گروه آماده می شود.

با توجه به مراحل ذکر شده، بهترین زمان برای بررسی تعارضات در روابط بین افراد، مرحله رشد است. گروه درمانگرانی که بدون توجه به مرحله رشد گروه، طرح های درمانی خود را اجرا نمایند، گروه خود را در ریسک ریزش قرار داده اند.

لازم است آگاه باشیم که هرچند کلیت اعضای گروه، در مرحله رشد به سر می برند، ولی این امکان وجود دارد که بعضی از اعضای آن در مرحله انتقال و حتی مرحله آغازین تثبت شده باشند. بنابراین گروه انتظار دارد که بتواند با استفاده از انسجام و ایمنی بوجود آمده، مشکلات و تعارضات پیش رو را مرتفع سازد، در حالی که یک یا دو نفر از اعضای گروه نتوانسته اند مراحل قبلی را پشت سر بگذارند، معمولا این مورد ناشی از گزینه های زیر است:

الف: گروه درمانگر در تسهیل و ایجاد بستر مناسب جهت طی مراحل رشد گروه، توجه خود را به همه اعضا معطوف نکرده و احتمالا یکی از اعضا یا یک انتلاف برآمده از گروه، به گذر از مراحل پیشین فایق نشده و در نهایت گروه به طور نسبتا یکسانی مراحل رشدی را پشت سر نگذاشته اند. رشد بعضی از اعضای گروه، به معنای رشد همه اعضای گروه نیست.

ب) گروه درمانگر لازم است برای عضو یا اعضایی که در طی مراحل رشد، مقاومت نشان می دهند، طرح درمانی داشته باشد. به طور مثال می تواند با استفاده از استراتژی های مواجهه با فرد ساکت، وی را به همراهی با مراحل رشد گروهی تشویق نماید.

ج) گروه درمانگر لازم است که جسارت خارج کردن عضو مشکل دار از گروه را داشته باشد. حفظ عضو مشکل دار به روند رو به رشد گروه لطمه وارد می کند. یالوم می گوید: به تجربه دریافتم که من باید قبل از ترک اعضا، آنها را از گروه کنار بگذارم.

ه) بهره گیری از جلسات انفرادی هم زمان با جلسات گروهی هم توصیه می شود.


نکته مورد توجه دیگر این است که هر چند گروهها به عنوان یک کل واحد، در مراحل رشدی یکسانی قرار دارند ولی امکان دارد که با یک عقب گرد، مجددا به مراحل قبلی رشد خود بازگردند. این مسئله می تواند هم در گروه به عنوان یک کل یکپارچه و هم در یکی از اعضای گروه مشاهده شود. به طور مثال، در حالی که شما انتظار دارید در مرحله رشد، چارچوب های قانونی گروه به خوبی برای همه اعضا روشن شده باشد، متوجه عدم رعایت قانون های گروه می شوید و بازگشت آنها به مرحله آغازین شوید. مواجهه با این مسئله، از جمله چالش های پیش رو گروه درمانگر است. دلایل این عقب گرد از حوصله این نوشته خارج است. 

و نکته آخر اینکه گروه نمی تواند از کندترین عضو گروه خود از منظر رشد فردی جلوتر گام بردارد.

دیدگاه خود را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد.